Sự tăng trưởng số lượng của quần thể liên quan chặt chẻ với 3 chỉ số cơ bản: Mức sinh sản, mức tử vong và sự phân bố các nhóm tuổi của quần thể. Mỗi chỉ số có một ý nghĩa và giá trị riêng đối với sự tăng trưởng của quần thể.

Bạn đang đọc: Sự tăng trưởng số lượng của quần thể

Sự tăng trưởng, trước hết nhờ vào vào tỷ suất sinh sản ( b ) và tỷ suất tử trận ( d ) trong mối đối sánh tương quan : r = b – d
ở đây : r là thông số hay “ mức độ tăng trưởng riêng tức thời ” của quần thể, tức là số lượng ngày càng tăng trên đơn vị chức năng thời hạn và trên một thành viên .
Nếu r > 0 ( b > d ) quần thể tăng trưởng ( tăng số lượng ), r = 0 ( b = d ) quần thể không thay đổi, còn r < 0 ( b < d ) quần thể suy giảm số lượng. Từ những chỉ số này ta hoàn toàn có thể viết : r = dN / Ndt hay rN = dN / dt ( 1 ) Đây là phương trình vi phân biểu lộ sự tăng trưởng số lượng số lượng của quần thể trong điều kiện kèm theo không có sự số lượng giới hạn của môi trường tự nhiên. Lấy tích phân đúng 2 vế của phương trình ( 1 ) ta có : Nt = N0ert ( 2 ) ở đây : Nt và N0 là số lượng của quần thể ở thời gian tương ứng t và t0, e – cơ số logarit tự nhiên, t thời hạn Từ phương trình 2 lấy logarit của cả 2 vế ta có : r = ( LnNt – LnN0 ) / ( t – t0 ) Phương trình 2 là một phương trình hàm mũ với dạng đường cong là một nhánh của đường parabon hay có dạng chữ J. Chúng phản ánh sự tăng trưởng số lượng của quần thể trong điều kiện kèm theo không bị số lượng giới hạn của những yếu tố môi trường tự nhiên ( quần thể tăng trưởng vô hạn ) .

Trong thực tế, không có bất kỳ quần thể sinh vật nào có sự tăng trưởng số lượng theo dạng đường cong J (tăng trưởng vô hạn) vì: r không phải  là  1  hằng  số  (thay đổi  theo điều  kiện  cụ  thể  của  môi  trường),  điều kiện môi trường không phải lúc nào cũng lý tưởng – thoả mãn tối ưu các nhu  cầu  của  quần  thể.  Sự  tăng  trưởng  của  quần  thể  luôn  luôn  chịu  sự chống đối của môi trường (các yếu tố vô sinh và hữu sinh). Số lượng của quần thể càng tăng, sức chống đối càng mạnh. Do vậy, số lượng của quần thể chỉ đạt được giá trị tối đa mà môi trường cho phép, hay nói cách khác, chỉ có thể tiệm cận với số lượng K (N
dN / dt = rN ( K-N ) / K = rN – r N2 / K = rN ( 1 – N / K ) hoặc : N = K / ( 1 + e ) α – rt hoặc N = Ner ( 1 – N / K ) t
ở đây : r – vận tốc tăng trưởng riêng tức thời ; N – số lượng thành viên ; K – số lượng tối đa quần thể hoàn toàn có thể đạt được hay là tiệm cận trên ; e – cơ số logarit tự nhiên và a – hằng số tích phân xác lập vị trí khởi đầu của đường cong trên trục tọa độ ; về mặt số lượng a = ( K – N ) / N khi t = 0. Giá trị 1 – N / K chỉ ra những năng lực đối kháng của môi trường tự nhiên lên sự tăng trưởng số lượng của quần thể .

Ví dụ về sự tăng trưởng quần thể trong điều kiện lý thuyết và điều kiện sức tải của môi trường.

Xem thêm: Bệnh tăng trương lực cơ thần kinh (neuromyotnia) còn gọi là hội chứng Isaac

Giả sử có một quần thể với 100 thành viên bắt đầu, mỗi thành viên có năng lực bổ trợ trung bình 0,5 thành viên trong một khoảng chừng thời hạn t. Chúng ta xét sự tăng trưởng quần thể sau 1 khoảng chừng thời hạn trong điều kiện kèm theo kim chỉ nan và điều kiện kèm theo sức tải môi trường tự nhiên là 1000 thành viên .

Nếu không có sự đối kháng của thiên nhiên và môi trường thì r => rmax tức là thế năng sinh học của loài. Những loài có rmax lớn thường có số lượng đông, size nhỏ, sinh sản nhanh và đa phần chịu sự tác động ảnh hưởng của môi trường tự nhiên vô sinh ( rét đậm, lũ lụt, cháy … ), còn những loài có rmax nhỏ ( động vật hoang dã bậc cao ví dụ điển hình ) thì có số lượng ít, tuổi thọ cao, sức sinh sản thấp, năng lực Phục hồi số lượng kém và chịu ảnh hưởng tác động hầu hết của những yếu tố môi trường tự nhiên hữu sinh ( bệnh tật, bị ký sinh, bị săn bắt … )

Hương Thảo

Share this:

• Twitter
• Facebook

Thích bài này:

Thích

Đang tải…

Xem thêm: Giá trị gia tăng là gì? Những điều cần biết

Có liên quan

Filed under : Bài 38, CHUYÊN ĐỀ, THƯ VIỆN GIÁO VIÊN |

Source: https://thaiphuongthuy.com
Category : Blog